23 Eylül 2014 Salı

MONTESSORİ MATERYALLERİ

 
 MONTESSORİ MATERYALLERİNİN ÖZELLİKLERİ
   
 
 Montessori        materyalleri    çocuğa     dünyayı    keşfetmek      için   fırsatlar  sunar.Materyaller çocuğun kullanabileceği boyutlarda ve güvenlikte dizayn edilmiştir, ayrıca gerçekçi özelliklere ve yaratıcılığa da büyük önem verilmiştir. Materyaller
bu özellikleri nedeniyle günümüzde oldukça yaygın bir biçimde kullanılmaktadır.
Bu   materyaller   hatanın   kontrolünü   içerir   ve   bu   oto   kontrol     eğitime   yol   açar.
Montessori        materyalleri     bu    nedenle     Montessori       metodunun        en   önemli unsurlarından birisidir.
    Montessori çevresinde gerçeklik ve doğallık büyük önem taşır. Amaç çocuğa
eşyanın kendi doğasını öğretmektir (Temel, 1994). Bu doğal ve gerçek çevre de
çocuk   materyali   kendi   seçtiği   için   gerekli   bütün   materyal   parçalarını   bulabilir,
etkinliği   kimse   tarafından   bölünmeden   çalışabilir   ve   materyalleri   tekrar   yerine
koyabilir. Böylece çocuk sınıfta düzenin bir parçası olur (Temel, 2005).
    Bu   düzen   içinde   her   materyalin   değişmez   bir   yeri   vardır.   Tüm   materyaller
temiz, eksiksiz, ve estetik bir görünüme sahiptir. Bu durum çocukların da aynı
şekilde     dikkatli,   özenli    çalışmalarını     ve   çalışmayı    problemsiz       bir  şekilde
tamamlamalarını sağlar. Kullanılacak malzemenin güzel, zarif ve çekici renklerde
olması     onları   alıştırmayı    yapmaya     teşvik   eder.   Bilhassa    bir  sette   kullanılan
parçalardaki renk uygunluğu ve aynılığı çocukların o çalışmaya ait tüm parçaları
kolayca bulmalarını sağlar.



    Tüm     malzemeler     çocukların    görebileceği    ve  ulaşabileceği   açık   dolaplarda
veya    raflarda   bulunmalıdır.    Göz    önünde     bulunan   şeyler    çocuklarda    yapma
arzusunu destekler, böylece materyal kendi reklamını da yapmış olur.
    Hemen   hemen   tüm   materyallerden   sadece   bir   adet   olmalıdır.   Bu   durum
çocuklar   arasında   birbirleriyle   konuşma,   anlaşma,   seyretmek,   beklemek,   uygun
bir çözüm yolu üretmek, isteğini sonraya ertelemek, vazgeçmek gibi çok önemli
sosyal    gelişmeleri   desteklediği   gibi  aynı   zamanda     seyrederek    öğrenmek      gibi
dolaylı öğrenmeyi de sağlar.
    Montessori   materyallerinde        hata   kontrolü   çok   önemli   bir   prensiptir.   Bu
prensip   gerek   satın   alınan   materyallerde   olsun,   gerekse   o   prensipler   üzerine
hazırlanarak   geliştirilmiş materyallerde   olsun   daima   çocuğa   çalışması   sırasında
"burada     doğru    olmayan     bir şeyler    var"   düşüncesini    doğurur.    Bu   durumu
kendiliğinden   keşfeden   bilhassa   kendisine   karşı   aşırı   güvensiz   ve   yetişkinden
daima destek bekleyen çocuklara kısa zamanda kendi başlarına deneme-yanılma
yoluyla öğrenme fırsatı verir (Wilbrandt,2007).
    Montessori, materyallerini 5 gruba ayırmıştır.
    1) Günlük yaşam materyalleri
    2) Duyu materyalleri
    3) Matematik materyalleri
    4) Dil materyalleri
    5) Evrensel Eğitim( Coğrafya, biyoloji materyalleri)

    Bu 5 gruptan yalnızca duyu materyalleri çalışma gereği detaylandırılacaktır.
    Duyu      geliştirici   materyaller     Montessori      eğitiminin    çok     önemli     bir
bölümüdür.       Duyuların     yapılandırılmış  ortamda       geliştirilmesi   gerektiğini   ve
didaktik bir düzen içinde verilmesine önem verir. Montessori eğitiminde düz ve
pütürlü    şekiller,   bir   varlığın   görmeden      dokunarak      algılanmasına     yönelik
streognostik (kas hafızası) çalışmaları ile sağlanır.
    Koklama   duyusuna   yönelik   çalışmalar,   görme   ve   işitme   engelli   çocuklarda
gözlerin yerini tutar. Hoşa giden, gitmeyen, yenilen, yenilmeyen, her türlü şeye
yönelik     eğitimci    duyuları    geliştirici  materyal    hazırlayabilir.   Tüm     duyular
geliştirildikten sonra hassaslaştırmaya yönelik çalışmalar yapılır.
    Duyu     materyallerinin     en  önemli    özelliği  sadece   bir  duyuya    yönelinir   ve
diğerleri   yok   edilir.   Dokunma   duyusu   öğretilirken   sadece   düz   ya     da   sadece
pütürlü     öğretilir.  Rengi    renk    olarak,   varlığı  varlık   olarak   öğretme     duyu
eğitiminde   esastır.   Duyu   materyalleri;   çocukların   gözlem   gücünü   ve   okumayı
öğrenmesine hazır olması için görsel ayırım yeteneğini, sınıflama, organize etme
ve ayırt etme yeteneğine bağlı düşünme yeteneğini arttırmaktadır.
    Bütün   duyu   materyallerinin   amacı,   çocukları   okuma   ve   yazmada   önemli,
süreçlerin     oluşmasına     hazırlamaktır.    
 
 
 
 
                                                                   PEMBE KULE
 

Materyal: 10 adet küp. (Küplerin kenar uzunlukları 1 cm.den 10 cm.’e kadar
giderek büyümektedir.)
(Üç boyutun göz ile farkını ayırt etme, küçük-büyük kavramını kazanma ve
seri oluşturmaya yöneliktir.)
Gözlem:  U.   çocuğun   (tasarım   özelliklerine   uygun   olmayan   pembe   kule   ile
çalışırken), ahşabın eğimlerinden dolayı yerleştirmede zorlanması. 4 ay boyunca
12 çocuk üzerinde yapılan gözlemlerde de 12 çocuk tarafından aynı problemin
yaşanması.
S.Öğretmen’in,      en küçük küple hata kontrolü yaparken bir büyük küpte yer
boşluğu     olduğu     ve  bunu    çocukla    çalışırken   açıklamada     zorlanacağını     ifade
etmesi.
Eğitimci   uzmanın,   küplerin   bazılarının   büyüklüklerinin   standart          ölçülere
uygun    olmadığını    ifade   etmesi.
Dikkat      edilmesi     gereken     özellik:   Pembe      kulenin   en   küçük    küpünün
büyüklüğü hata kontrolü için önemlidir. Ayrıca her bir küpün yüzeyi pürüzsüz
olmalı,    ahşabında     eğimler   olmamalıdır      (materyalin    üst  üste   yerleştirilmesini zorlaştırdığı    için).  Küplerin    standart   ölçülerinde    olmasına     dikkat   edilmelidir
(1cm,2cm,3cm……..10cm.). Boya kalitesi önemlidir.




                                                 KAHVERENGİ MERDİVEN



Materyal:   On   adet   aynı   renk   ve   20   cm   uzunlukta   ahşaptan   yapılmış kare
prizma (Prizmanın farkları, enlerinde ve yüksekliklerindedir. Prizmaların boyları
değişmez. Yan yüzeyler 1 cm kareden 100 cm kareye kadar değişir).
(Üç boyutun göz ile farkını ayırt etme, küçük-büyük kavramını kazanma ve
seri oluşturmayı yöneliktir.)
Gözlem:       U.   çocuğun     (tasarım    özelliklerine   uygun     olmayan     kahverengi
merdivenle       çalışırken)   ahşabın    eğimlerinden      dolayı   sıralamada     zorlanması.
Sonradan 12 çocuk üzerinde yapılan gözlemlerde de 12 çocuk tarafından aynı
problemin yaşanması.
  S.Öğretmen’in       en   küçük    prizma    ile  hata  kontrolü    yaparken    hep    küçük
prizmanın büyük prizmanın daha yüksekte kaldığını söylemesi.
     Eğitimci uzmanın, prizma ağırlıklarında standarda uyulmadığını ifade etmesi
( bazı prizmaların çok ağır, bazılarının ise çok hafif ağırlıkta olması).
    Dikkat      edilmesi     gereken      özellik:    Kahverengi      merdivenin      en  küçük
prizmasının büyüklüğü hata kontrolü için önemlidir. En küçük parça ile birlikte
her   prizma   bir   sonraki   basamağın   yüksekliğine   eşit   olmalıdır.   Ayrıca   her   bir
prizmanın      yüzeyi    pürüzsüz     olmalı,   ahşabında     eğimler   olmamalıdır.     Prizma
ağırlıklarında standarda uyulmalıdır. Boya kalitesi önemlidir.




                                                    RENK TABLETLERİ

 Materyal:
    •   2 adet kırmızı, 2 adet mavi, 2 adet sarı renk tablalarının bulunduğu kutu
(I.kutu)
    •   2’şer adet turuncu, yeşil, kahverengi, mor, beyaz, gri, siyah, pembe renk
tablalarının bulunduğu kutu (II.kutu)
    •   9   adet   rengin   (   kırmızı,   mavi,   sarı,   pembe,   kahverengi,   yeşil,   mor,   gri,
turuncu)   7   tabladan   oluşan   renk   tonlarının   bulunduğu   kutu   (III.kutu).   (Renk
duyusu ve bilgisinin güçlenmesi, hassaslaşması ve sanat ve estetik duygusunun
gelişmesine yöneliktir)
    Gözlem: U. çocuğun (tasarım özelliklerine uygun olmayan renk tablacıkları
ile çalışırken)   ve uygulamacıların kutudan tablacıkları çıkarırken zorlanmaları.
    U.çocuğun        ve  uygulamacıların      renk    tonlamasında      oldukça     zorlanmaları.
Sonradan       12  çocuk    üzerinde     yapılan   gözlemlerde      çocukların    hepsinde     aynı
problemin yaşanması.
    Dikkat   edilmesi   gereken   özellik:   Renk   tablacıkları   kutudan   çıkartılırken
sağ el başparmağı ve işaret parmağı kullanılarak çıkarılacağı için, tablanın kutu
içinde tutuş/yerleştirme mesafesi bu duruma uygun olmalıdır. 3.kutuda ki renk
tonlamalarının ayırt ediliciliğine dikkat edilmelidir. Boya kalitesi önemlidir.





                                                             SİLİNDİR BLOKLAR




    Materyal: Silindir bloklar.
     (Görsel      olarak   farklı   boyutların     varlığını   fark   etme     ve   düzenlemeye
yöneliktir.)
    Gözlem: U. çocuğun (tasarım özelliklerine uygun olmayan silindir blokla ile
çalışırken)   birkaç   silindir   blokta   bulunan   yuvaların   olması   gereken   genişlikten
daha     büyük     olmasından      dolayı   sık   sık   aynı   hatalı   yerleştirmeyi    yapması.
Sonradan       12  çocuk    üzerinde     yapılan   gözlemlerde      çocukların    hepsinde     aynı
problemin yaşanması.
    Eğitimci     uzmanın      silindirin   rahat   çıkarılabilmesi    içinde   blok   yuvalarının
altında küçük deliklere dikkati çekmesi.
    Dikkat   edilmesi   gereken   özellik:   4   adet   bloktan           oluşan,   ağacın   doğal
renginde      bloklara     geçirilebilecek     her    bir   blok    için   10    çeşitli  boyutta
geçirilebilecek   birer   tutma   yeri   (düğme)   olan   ve   ağaçtan   yapılan   silindirlerdir.
Tutma      yerleri   sağlam    olmalı,   yanlış  bir    yuvaya    girebilecek    silindirin   rahat
çıkarılabilmesi içinde blok yuvalarının altında küçük delikler olmalıdır.
    Blok     A:  Bu    silindir  bloğundaki      silindirler  bir  boyut    itibariyle  değişiklik
gösterir. Silindir bloğundaki yuvalar ve silindirler eşit oranda sadece boy olarak
değişmeli, çapları aynı kalmalıdır.
    Blok B: Silindirlerde boylar aynı kalırken çaplar eşit oranda kalınlaşmalıdır.
    Blok C: Bu silindirler çaplar ve boylar aynı oranda azalmalıdırlar.
    Blok D: Silindirlerde çaplar aynı oranda incelirken, boyları uzamalıdır.





                                             KIRMIZI ÇUBUKLAR



    Materyal:   10   tane   uzundan   kısaya   doğru   sıralanmış kırmızı   çubuklar   (en
uzun olanı 100 cm.).
    (Uzunlukların görsel olarak algılanması ve matematikte desimal sisteme   ön
hazırlığı sağlamaya yöneliktir.)
    Gözlem: U. çocuğun (tasarım özelliklerine uygun olmayan kırmızı çubuklar
ile çalışırken) en küçük çubuğun kendinden sonra gelen bir uzun çubukla yan
yana     getirildiğinde,     bir   sonraki    çubuğun       uzunluğundan        fazla   olduğunu
belirtmesi.     Sonradan      12    çocuk     üzerinde     yapılan    gözlemlerde      çocukların
hepsinde aynı durumun ifade edilmesi.
     Uygulamayı yapan S.öğretmenin çocukla çalışırken hata kontrolü açısından
bu durumu ifade etmenin zor olacağını belirtmesi.
     Uygulamacıların        ve    eğitimci    uzmanın      kırmızı     çubukların     boyalarının
kalitesizliğini ve bu durumun materyalin estetiğini de etkilediğini ifade etmeleri.
    Dikkat edilmesi gereken özellik: Çubukların en küçüğü ile hata kontrolü
sağlanır. Bu nedenle en küçük çubuk kendinden sonra gelen bir uzun çubuğun
yanına     getirildiğinde,   bir   sonraki    çubuğun     uzunluğuna       eşitlenmelidir.    Boya
kalitesi önemlidir.


                                                  


                                                        TAT ŞİŞELERİ

 Materyal:  4   çift   tat  şişesi.   (Çalışma   sırasında  şişelerin   içinde  şekerli,   tuzlu,
ekşi ve acı su tatları bulundurmak için).Genellikle 3 çift şişe ile çalışılmaktadır
    (Tat duyusunu geliştirme ve hassaslaştırmaya yöneliktir.)
 Gözlem:   U.   çocuğun   (tasarım   özelliklerine   uygun   olmayan   tat  şişeleri   ile
çalışırken) damlalıkların tam basılamaması sonucu fazla güç kullanmak zorunda
kalması     ve  sıvıyı  damlalıkla    tam    çekememesi.      Sonradan      12  çocuk    üzerinde
yapılan gözlemlerde de aynı problemin yaşanması.
    S.Öğretmenin        ve   U.çocuğun      acı  suya   (şişede    ki  suyun    acılığının  yoğun
olmamasına        rağmen)      karşı   gösterdikleri     olumsuz      tepki   sonucu,     eğitimci
uzmanında        görüşü     ile  acı  tatların   çalışma     sırasında    fazla   kullanılmaması
gerektiğini belirtmesi
 Dikkat       edilmesi      gereken      özellik:     Tat   şişelerinin    tutma     yerleri   ve
damlalıklarının      şişelerin   içinde    ki  sıvıyı  çekebilecek      yapıda    olması    gerekir.
Pompaların   üçü   aynı   renk   (kırmızı),   diğer   üçü   de   farklı   renk   (siyah)   olmalıdır.
Materyale etiketleme yapılmalıdır (eğitimcinin materyal sunumu yapmadan önce
yapması gereken düzenleme).


                                                   


                                                        KOKU ŞİŞELERİ


 Materyal:  2 ahşap kutu, her kutu içerisinde 6 şar adet tüp.
    (Koku alma duyusunu geliştirme ve hassaslaştırmaya yöneliktir.)
Gözlem:  U.çocuğunun   ve   S.Öğretmenin   koku   tüplerinin   kapaklarını   açıp
kapatırken   zorlanmaları.   Sonradan   12   çocuk   üzerinde   yapılan   gözlemlerde   de
aynı problemin yaşanması.
    Dikkat   edilmesi  gereken   özellik: Tüplerin  kapakları   (6   lı)   ayrı   renklerde
olmalıdır.     Açıp   kapamada       zorluk    çekilmemelidir.     Eşleme      yapılabilmesi    için
muhakkak   etiketlendirilmelidir   (eğitimcinin   materyal   sunumu   yapmadan   önce
yapması      gereken    düzenleme).      Çalışmalarda      tüplerde,    kahve,    vanilya,   tarçın,
nane,     karanfil,   kimyon     kokuları    kullanılır.   Bu   kokular     keskin    olduğu    için
eğitimcinin etiketleme yapması ve tüplerdeki malzemeyi sık sık değiştirmemesi
gerekir. Farklı koku tüpleri ile çiçek, meyve kokularını da ayırt edebilmek için,
bu materyal eğitimcinin kendisinin de hazırlayabileceği bir materyaldir.


                                                   

  
                              

                                                         ISI TABLACIKLARI


    Materyal: Ahşap bir kutu içinde farklı materyallerden 5 çift plaka (tabla), bu
plakalar    metal,    ahşap,    keçe,   mermer     ve   cam    olan,   aynı   ebatlardan     oluşan
plakalardan oluşur (mantar da kullanılabilir).
     (Çevresindeki       farklı  materyallerin    ısılarını   vücudu     ile  hissedebilmesi      ve
bunların amaca uygun kullanımının yapılmasına yöneliktir)
    Gözlem:       Uygulamacıların        (tasarım    özelliklerine    uygun     olmayan      tat ısı
tablaları   ile   çalışırken)   ve   U.çocuğunun   materyali   kutuya   yerleştirirken   ahşap
tablacıkların,    ağırlık   tablacıkları   ile  sık  sık  karıştırılması.  Sonradan      12   çocuk
üzerinde yapılan gözlemlerde de aynı problemin yaşanması.
    Dikkat       edilmesi     gereken      özellik:    Kutunun      içindeki    ahşaplar,    ağırlık
tablacıkları    ile  karıştırılmaması     için  aynı   özellikte(aynı    ağaç    yapısı,  rengi   ve
ağırlığı) olmamalıdır. Cam tablacıklar kalın olmalı, çocuğa zarar vermemesi için
kenarları yuvarlatılmış olmalıdır. Materyalin içinde bulunduğu kutu tablacıkların
uygun şekilde alınmasına        imkan verecek ölçüde yapılmış olmalıdır.

                                              
 

                                                               ISI TÜPLERİ


Materyal: Ahşap sekiz bölmeli bir kutu içinde, sekiz metal tüp.
     (Farklı     derecelerdeki      ısıların    ayırt   edilmesi      ve   derecelendirilmesine
yöneliktir.)
    Gözlem:        Tasarım      özelliklerine    uygun     olmayan     ısı   tüplerinin    içindeki
termosların   suyun  ısısını   tam   olarak   yansıtıcı   özellikte   olmamasından   dolayı,
U.çocuğun ısı farklılığını ayırt etmede zorlanması. Sonradan 12 çocuk üzerinde
yapılan     gözlemlerde      de  11   çocuğun      aynı   problemi     yaşanması.1     çocuğunda
tahmin yürüterek doğru ayırt etmesi.
    S.Öğretmenin, ısı tüplerinden birinin dış metalinin farklı olmasının, çocukla
çalışırken dikkat çekici olduğunu belirtmesi
    Dikkat   edilmesi   gereken   özellik:  Tüp   kapaklarının   tam   kapanmasına   ve
tüpler     baş  aşağı    çevrildiğinde     suyu    sızdırmamasına       dikkat    edilmelidir.    Isı
tüplerinin içindeki termosların suyun ısısını tam olarak yansıtıcı özellikte olması
gerekir.   Isı   tüplerinin   dış metal   yapısının   aynı   özellikte   olması   gerekir.   Hata
kontrolü   için   tüpler   etiketlenmelidir.   (eğitimcinin   materyal   sunumu   yapmadan
önce yapması gereken düzenleme).


                                                      
       

                                                                SES TÜPLERİ

  Materyal:
    •   Mavi (mavi kapaklı 6 tüp) ve kırmızı tüpler (kırmızı kapaklı 6 tüp).
    •   2 Kutu (ses tüpü kutuları)
    (Farklı     tonlamada       ki   seslerin    ayırt   edilmesi     ve   derecelendirilmesine
yöneliktir.)
    Gözlem:       S.Öğretmenin         ve   U.çocuğunun        (tasarım     özelliklerine    uygun
olmayan   ses   tüpleri   ile   çalışırken)   ses   tüpleri   içinde   ki   ses   tonlamalarının   tam
ayırt   edici   olmamasından   dolayı   zorlanmaları.         Sonradan   12   çocuk   üzerinde
yapılan     gözlemlerde      de  11   çocuğun      aynı  problemi      yaşaması.    1  çocuğunda
tahmin yürüterek doğru ayırt etmesi.
    Dikkat       edilmesi       gereken      özellik:     Tüpler     sallandığında      sesin    net
algılanması   önemlidir.   Hata   kontrolü   için   tüpler   etiketlenmelidir   (eğitimcinin
materyal sunumu yapmadan önce yapması gereken düzenleme) .

                                                   

                                                         DOKUNMA TABLETLERİ


Materyal: Dokunma tablacıkları üç ayrı tabladan oluşmaktadır. (Dokunulan
yüzeylerin      farklılıklarının     algılanması     ve    böylece      dokunma       duyusunun
geliştirilmesine yöneliktir)
    Gözlem:      Tasarım      özelliklerine    uygun    olmayan     dokunma       tablacıkları   ile
çalışırken, eğitimci uzmanın düz ve pütürlü yüzeylerin tanıtımında, ahşabın aynı
olmayan       yüzey     özelliklerinin     uygulamacılar      tarafından      da    aynı   şekilde
hissedilmesi.
    Pütürlü      zeminleri    derecelendirmede,        pütürlü    zemine     bu   özelliği   veren
kısımların     yapısında     bozulma     olmasından       dolayı,   bu   durumun       U.çocuğun
dikkatini   çekmesi.   Sonradan   12   çocuk   üzerinde   yapılan   gözlemlerde   de   aynı
durumun   10   çocuk   tarafından   ifade   edilmesi.   2   çocuğun   bu   durum   hakkında
görüş belirtmemeleri.
    Dikkat edilmesi gereken özellik: Tablacıklarda düz ve pütürlü zeminlerin
doğru vurgulanabilmesi ve doğru derecelendirme için zeminlerin bu özellikleri
net olarak göstermesi gerekmektedir.


                                               
                                                          ISI TABLALARI

                                                        

                                                               YARATICI ÜÇGENLER



                                                          YARATICI MAVİ ÜÇGENLER

                              


                           GEOMETRİK CİSİMLER ve GEOMETRİK ÇEKMEÇELİ TABLASI




         

                                                    BİOMİK ve TRİNOMİK KÜP


                                           

                                                          KUMAŞ PARÇALARI


 
                                                            AĞIRLIK TABLACIKLARI



                                                        
KULPSUZ SİLİNDİRLER
                                                           SAYI BONCUKLARI



                                      


                                                         MEKİK KUTUSU


                                         

                                                             SEQUIN TABLALARI


                                         


                                                      KIRMIZI-MAVİ ÇUBUKLAR


                                            


                                                       SAYILAR VE PULLAR

                                              KUM TEPSİSİ VE KABARTMA HARFLER

                                        
                                                               KESİR KUKASI
                                                             









ÇERCEVELER

                                                           ALTIN BONCUK SETİ

                                                              ALFABE SETİ

                                                       METAL KALIPLAR
                                                   ÇARPMA TABLOSU SETİ
     
                                                   ABARTMA RAKAMLAR
                                                                                           DESİMAL SİSTEM SEMBOL KARTLARI


                                                      KARA TANITIM KARTLARI
                                                                       DÜNYA

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder